Zastanawiasz się jakie są początki demencji? Często czegoś zapominasz lub ktoś z Twoich bliskich i obawiasz się czy to już Alzheimer? Martwisz się o swoją pamięć. Oto jak rozpoznać pierwsze objawy demencji.
Każdy z nas może doświadczyć chwilowego pogorszenia pamięci – trudności w znalezieniu kluczy lub zapomnienie imienia znanej nam osoby, aktora, polityka– jeśli jednak zdarza się to wielokrotnie warto zwrócić uwagę na objawy.
Choć nie zawsze łatwo jest odróżnić normalne starzenie się i demencję, istnieją bardzo wyraźne wczesne objawy demencji a przede wszystkim możliwość zbadania przyczyn kierując się do lekarza lub poradni zaburzeń pamięci.
Oto niektóre objawy demencji, na które należy zwrócić uwagę:
1. Utrata pamięci, która wpływa na codzienne życie
Na przykład wielokrotnie zapominasz o ważnych datach lub spotkaniach. Zwykle dotyczy to wydarzeń, które są dość niedawne, podczas gdy wydarzenia z odległej przeszłości są nadal łatwo pamiętasz.
Często tłumaczymy nasze zapominanie tym, że „przecież to nic takiego! Doskonale pamiętam to, co działo się 20 lat temu. Moja pamięć jest znakomita”
2. Utrata wątków konwersacji
Może się to zdarzyć, gdy rozmawiasz – nagle tracisz ciąg myśli lub powtarzasz się – lub gdy ktoś inny mówi, a ty próbujesz podążać za jego myślą przewodnią. Może się to również zdarzyć podczas oglądania programów telewizyjnych lub filmów. Zadajesz sobie pytanie, co działo się w poprzednim odcinku ulubionego serialu?
3. Zapominanie nazw przedmiotów codziennego użytku
Może zdarzyć się, że twój bliski zacznie używać opisów przedmiotu zamiast ich nazwy, „Gdzie jest no ten, ten…no ten do pisania?”. Można nazwać to efektem mam to na końcu języka
4. Przesuwanie elementów lub umieszczanie ich z powrotem w niewłaściwym miejscu
Każdy może być roztargniony i położyć dany przedmiot w jakimś miejscu i nie móc go znaleźć. Jeśli jednak wielokrotnie szukasz różnych przedmiotów, bo „tak dobrze je schowałeś, że nie pamiętasz gdzie” lub wkładasz różne rzeczy w zupełnie niewłaściwe miejsce (na przykład torebki z herbatą w lodówce), może to być znak ostrzegawczy.
5. Trudność w ocenie odległości lub kontrastów kolorów
Demencja może wpływać na zdolność mózgu do postrzegania relacji przestrzennych, więc możesz zmagać się z parkowaniem, jeśli prowadzisz samochód. Warto wtedy zrezygnować z jazdy samochodem. Jeśli sytuacja dotyczy twojego krewnego, który nie zgadza się na sprzedaż auta może warto rozłączyć akumulator, tak by chory tego nie widział i nie mógł uruchomić samochodu. Dla bezpieczeństwa chorego można upozorować awarię.
Jeśli kolory nie są bardzo jasne, możesz mieć problemy z ich rozróżnieniem. Są to zmiany często subtelne jednak powinny zwrócić naszą uwagę.
6. „Ten czas tak szybko płynie” Dezorientacja co do miejsca i czasu
Twój bliski miał przyjść na spotkanie o godzinie 15.00 a pojawił się o 17.00 nic nie mówiąc jakby godzina spotkania była właściwa. Kiedy zwróciłeś mu uwagę zaskoczony powiedział „Ale ten czas szybko płynie”. Może to być odpowiedź maskująca trudności.
Pamiętam opowieść żony mojego pacjenta. „Kiedyś wybrał się do kolegi na drugą stronę Warszawy. Tak jak od lat i tym razem pojechał metrem. Zadzwonił do mnie po wyjściu z metra i z drżeniem w głosie powiedział, że chyba źle wysiadł, nie wie, gdzie jest. Pokierowałam go przez telefon, jak dotrzeć do kolegi. Po godzinie jednak wrócił do domu. Nie dotarł… Zastanawiałam się, co się z nim dzieje”.
7. Rozwiązywanie problemów i trudności w planowaniu
Jeśli kiedyś twoja żona lubiła gotować a teraz stroni od kuchni mówić np. „Już się w życiu nagotowałam” nie odbieraj tego jako złośliwość. Może być to subtelny sygnał, że coś jest nie tak. Jeśli coraz częściej zdarza ci się przypalić warzywa podczas gotowania lub włączasz inną funkcję piekarnika niż dotychczas, może być to oznaka demencji. Dzieje się tak dlatego, że jednym z objawów demencji jest trudność w planowaniu działania i zapominanie jak działają bardziej złożone urządzenia.
8. Brak oceny
Możesz zauważyć, że twój bliski zaczyna mieć trudności w opłacaniu rachunków lub dobiera ubranie nie adekwatnie do pogody. Po zwróceniu uwagi bardzo często możesz usłyszeć odpowiedź: „Już mam dosyć tych finansów, ciągle za coś trzeba płacić” lub „Z tą pogodą, to nigdy nie wiadomo”. Często zdarza się, że osoby starsze dają się naciągnąć oszustom na zakup czegoś, czego zupełnie nie potrzebują. Warto nie bagatelizować tych sytuacji, gdyż mogą być zwiastunem procesu chorobowego
9. Zmiany nastroju
Czy zauważyłeś, że ktoś, kogo znasz, zmienił się lub staje się coraz bardziej płaczliwy, przygnębiony, przestraszony lub wycofany? A może członek rodziny, który był małomówny, dość nieśmiały lub stały w poglądach, jest teraz gadatliwy, miewa niezręczne żarty lub bywa wulgarny lub agresywny. Często słyszę od współmałżonków: „Zawsze był taki dobry i spokojny a teraz na starość zrobił się wredny i złośliwy”. Może to być znak ostrzegawczy.
10. Staje się mniej towarzyski
Wraz ze zmianami nastroju, możesz zauważyć, że twój krewny lub przyjaciel stracił zainteresowanie, tym co kiedyś bardzo lubił robić, na przykład gra w brydża, wędkowanie lub spotkania członków spółdzielni mieszkaniowej. Często jest to efekt tego, że mają trudności z podążaniem za tym, co się dzieje.
PAMIĘTAJ!
Twój bliski może sam być przerażony swoją sytuacją. Sam może nie rozumieć, co się z nim dzieje. Bądź spokojny, uważny jednak nie oceniaj zachowania twojego bliskiego i nie staraj się udowodnić na siłę, że coś złego się dzieje, pokazując dane sytuacje: „No widzisz, znowu szukasz tych kluczy”, „Zobacz, a nie mówiłam, że nie możesz znaleźć słowa”. Takie udowadnianie, może tylko upokorzyć bliską ci osobę i wywołać złość, zaprzeczenie lub słowa: „Zajmij się lepiej sobą” albo „Dajcie mi święty spokój” lub „Nie dam zrobić z siebie wariata”.