Masz wrażenie, że twój bliski wieczorem staje się inną osobą? Gdy zachodzi słońce i nastaje zmierzch zaczyna więcej chodzić, jakby czegoś szukała, staje się niespokojna, zirytowana? Nieznaczny hałas potrafi wyprowadzić z równowagi i wzbudzić niekontrolowaną złość?
Czy babcia jest po prostu zbyt zmęczona po długim dniu, czy jest coś jeszcze? Jeśli to nienormalne zachowanie utrzymuje się, a jego czas każdego dnia jest podobny, możesz obserwować efekty zespołu zachodzącego słońca.
Syndrom zachodzącego słońca to zjawisko neurologiczne, które dotyka osoby z chorobą Alzheimera (AD) i innymi rodzajami demencji. Obejmuje najczęściej dezorientacje, lęk, niepokój ruchowy, omamy wzrokowe lub słuchowe. Objawy te pojawiają się mniej więcej o tej samej porze każdego dnia, zazwyczaj wieczorem lub kiedy nastaje półmrok podczas zachodzącego słońca, stąd nazwa.
Chociaż konkretna przyczyna pojawiania się tego syndromu nie jest znana, istnieją kroki, które można podjąć, aby zminimalizować jego skutki i dać bliskiemu poczucie bezpieczeństwa.
Wprowadzenie stałego rytmu dnia
Wprowadź stały, rutynowy harmonogram dnia. Stałe pory posiłków, spacerów, drzemki, aktywności, pomocy w codziennych obowiązkach. Im bardziej utrzymasz podobny schemat dnia, tym mniej dezorientacji, zamieszania i stresu doświadczy chory. Uważa się, że zakłócenie wewnętrznego zegara osoby żyjącej z demencją nasila syndrom zachodzącego słońca.
- Ustal harmonogram dnia
- Wyraźnie określ codzienne czynności jakie mógłby wykonywać chory.
- Wychodź z chorym na popołudniowy spacer może to „pozytywnie zmęczyć” twojego bliskiego.
- Ogranicz ilość drzemek w ciągu dnia, by zminimalizować bezsenność.
Zadbaj o odpowiednie oświetlenie
Zmniejszenie ilości światła, gdy słońce zachodzi, może wzburzać niepokój u osób z demencją. Zadbaj więc o odpowiednie doświetlenie za pomocą sztucznego światła. Badania wykazały skuteczność fototerapii w złagodzeniu syndromu zachodzącego słońca. Jeśli chory odczuwa niepokój w nocy zostaw zapaloną delikatną lampkę.
Możesz wieczorem włączać spokojną muzykę w tle lub wyciszające piosenki, które chory zna. Może to wprowadzić przyjemny nastrój i być sygnałem, że niedługo sen. Ogranicz w ciągu dnia a szczególnie po południu nadmiar cukru, kawy, herbaty.
Nie tłumacz tylko uspokój
Zbyt często staramy się przetłumaczyć choremu żeby był spokojny, że to jego mieszkanie, że urojenia, które ma są nieprawdziwe. Nie tłumacz, może przynieść to odwrotny efekt i nasilić niepokój, zamiast tego staraj się podejmować aktywne kroki, aby uspokoić swego bliskiego słowami: „jesteś bezpieczny”, „Jutro pójdziemy do domu”, „napijmy się wody”, „jestem blisko ciebie”. Odpowiadaj empatią na emocje, zamiast skupiać się na zachowaniu.
Obserwuj zachowanie! Zobacz, co dzieje się tuż przed objawami syndromu zachodzącego słońca. Twój bliski może być poruszony z pozoru błahego powodu. Spróbuj to ustalić. Może jest zmęczony, może głodny, może coś go bóli, może brak stymulacji lub zbyt duża stymulacja. Zwróć uwagę na wszelkie niezaspokojone potrzeby. Zadbaj o dostęp chorego do ulubionych przedmiotów, zdjęć rodzinnych.
Pamiętaj, aby śledzić wyzwalacze syndromu zachodzącego słońca i unikać tych sytuacji!