Kluczem jest uważność – nie tylko wobec innych, ale i wobec siebie. Nasz umysł, podobnie jak ciało, wysyła ostrzegawcze sygnały, a my często ignorujemy je, tłumacząc sobie, że „to tylko chwilowa nieuwaga” albo „wszystkim się zdarza”. Owszem, wszystkim zdarza się zapomnieć, ale są pewne znaki, które mogą wskazywać, że dzieje się coś więcej.
Oto kilka pytań, które warto sobie (lub bliskiej osobie) zadać:
- Czy coraz częściej gubisz rzeczy w nietypowych miejscach, np. klucze w lodówce?
- Czy zdarza ci się zapominać o niedawno podjętych decyzjach lub rozmowach i nie przypominać ich sobie nawet po podpowiedziach?
- Czy masz trudności z odnalezieniem się w miejscach, które dobrze znasz?
- Czy zauważyłeś, że masz większy problem ze znalezieniem odpowiednich słów niż kilka lat temu?
- Czy bliscy zwracają uwagę, że częściej się powtarzasz?
- Czy coraz trudniej przychodzi ci planowanie lub wykonywanie złożonych czynności, np. gotowanie wieloskładnikowego dania?
- Czy doświadczasz nagłych zmian nastroju, drażliwości, lęku lub apatii bez wyraźnego powodu?
Jeśli na kilka z tych pytań odpowiedź brzmi „tak” – nie jest to jeszcze powód do paniki, ale dobry moment, aby skonsultować się z lekarzem lub psychologiem. Warto pamiętać, że wiele czynników – stres, depresja, brak snu, niedobory witamin – może wpływać na pamięć i koncentrację, a nie każde zapomnienie oznacza początek demencji.
Kiedy i w jaki sposób sprawdzić, czy to demencja, czy naturalne starzenie?Starzenie się to nieuchronny proces, ale nie musi oznaczać utraty zdolności poznawczych. Istnieją różnice między „normalnym” zapominaniem a objawami demencji:
Naturalne starzenie się:
- Sporadyczne zapominanie imion czy nazw miejsc, ale przypominanie ich sobie później.
- Gubienie rzeczy, ale odnajdywanie ich po namyśle.
- Sporadyczne trudności z przypomnieniem sobie odpowiedniego słowa.
- Krótkotrwała dezorientacja w nowym miejscu.
- Zapominanie o spotkaniach, ale przypominanie sobie po jakimś czasie.
Objawy demencji:
- Częste zapominanie imion bliskich osób i brak przypomnienia sobie ich w ogóle.
- Chowanie przedmiotów w nietypowych miejscach i niemożność ich znalezienia.
- Częste zastępowanie słów błędnymi lub całkowite zapominanie ich znaczenia.
- Problemy z odnalezieniem się w dobrze znanym otoczeniu.
- Całkowite zapominanie o zaplanowanych wydarzeniach i brak świadomości, że miały mieć miejsce.
Jeśli zauważasz u siebie lub u bliskiej osoby nasilające się trudności w tych obszarach, warto wykonać prosty test pamięciowy u lekarza rodzinnego lub neurologa. Wczesna diagnoza daje szansę na spowolnienie postępu choroby i wdrożenie odpowiedniego wsparcia.
Dlaczego warto słuchać tych cichych dzwonów ostrzegawczych?
Pierwsze objawy demencji to nie wyrok – to sygnał, że trzeba się zatrzymać, przyjrzeć i działać. Dlatego nie ignorujmy tych subtelnych zmian, bądźmy czujni i troskliwi wobec siebie i naszych bliskich.